mensen dag zeggen is een ethische code

Dag 2 staat in het teken van schoolgaande kinderen. Voor het ontbijt moesten we water gaan halen in de Nijl, na het ontbijt (wat schoolkinderen in Oeganda niet krijgen) legden we de gemiddelde afstand naar een school af. Te voet! Onze tocht bracht ons langs kleine gemeenschappen waar voorziening in eigen noden/overleven centraal staan, beter bekend als de thuisbasis van onze gids Tony.

Op een brug over de Nijl mogen geen foto’s getrokken worden. Gewapende mannen houden hierop toezicht. Wandelend over een slijkerig padje langs de moestuintjes tussen de pilaren van de geheimzinnige brug rijzen heel wat vragen: zijn de twee verschillende stammen die gescheiden worden door de brug de oorzaak van de strenge controle? Worden hier grenzen bewaakt zoals vroeger bij ons de douane optrad? Waarom sprak een vrouw Josse en Joris kordaat aan dat er ook een plek aan ‘onze’ kant van de Nijl is waar bidons gevuld kunnen worden? Moeilijk te kaderen op een nuchtere maag… Wij droegen met 17 mensen 4 bidons van 20 liter en 2 bidons van 5 liter. De gemiddelde leerling moet dit alleen halen voor de tocht naar de school kan beginnen. 1 bidon van 5 liter wordt gebruikt om iedereen van het gezin zich te laten wassen. Onder de modder werd ons hetzelfde voorgesteld, al was een douche nadien toegestaan.

De wandeling die volgde riep nog meer vragen op. Waarom zeggen kinderen in gescheurde kleren zo vriendelijk dag? Waarom kijken volwassenen eerder de kat uit de boom? Waar zijn al die volwassenen in de dorpen? Waarom gaan kinderen van 4 jaar sprokkelhout rapen en kinderen van 2 jaar met een bidon water halen? Waarom kost een ticket voor de cinema waarmee je 16 films kan zien minder dan 1 tas melk? Waarom is er een spoorweg die slechts 1 keer per maand wordt gebruikt? Waarom…?

Tony en David, onze twee begeleiders van de dag delen hun verhaal met de uitdrukkelijke wens om het mee te nemen naar België. De lunch was voorzien in een resort dat werd uitgebaat door een Zuid-Afrikaanse man en bood een weerzinwekkend uitzicht op de Nijl. Ooit een woeste rivier waar geld kon verdiend worden door raftingtours, na het bouwen van een dam een plek voor yoga. Ook dit is het verhaal van Oeganda. Ook dit verhaal heeft dezelfde voedingsbodem als het verhaal van Tony en David.

Na de maaltijd gaven onze gidsen nog antwoorden op al onze vragen. Voor volwassenen is de taal de grootste barrière om dag te zeggen. Ze hebben immers geen onderwijs genoten. Op 1 vraag konden we allemaal unaniem antwoorden: zouden wij naar school gaan als we nu ons leven in België moesten opgeven en hier in Oeganda verder moesten uitbouwen? Zowel leerlingen als leerkrachten gaven met een zekere schaamte toe dat we zowel fysiek als mentaal daar niet krachtig genoeg voor zijn.

P.S. Benieuwd naar de antwoorden op al deze vragen? Op woensdag 19 december vertellen we rond de middag en avond al onze bevindingen. Ze zijn immers te complex om hier helder en gestructureerd weer te geven.